Yahyâ Bin Bahşî'nin Maktel-i Hüseyn Adlı Mesnevisi (İnceleme ve Metin)

Abstract

Bu çalışma, Maktel-i Hüseyn türünün Türk edebiyatında Şâdî Meddâh'ın Kitâb-ı Maktel-i Hüseyn'inden sonra bilinen ikinci örneği olan Yahyâ bin Bahşî'nin Maktel-i Hüseyn adlı eserinin tahlili ve edisyon kritiğidir. Çalışma, söz konusu eserin yazma eserler kütüphanelerinde bulunan iki nüshası üzerinden yapılmıştır. Hayatı ile ilgili sınırlı ve ihtilaflı bilgi bulunan Yahyâ bin Bahşî'nin şeyhlik yaptığı tekkesi ve müderrislik yaptığı medrese ziyaret edilmiştir. Bu sayede müellif hakkında biyografi kitaplarında verilen bilgiler söz konusu ziyaret sonucu edinilen bilgilerle zenginleştirilerek daha kapsamlı sonuçlara ulaşılmıştır. Çalışmada ayrıca Kerbelâ olayı ve Maktel-i Hüseyn türünün oluşum süreci ele alınmış ve bu türün Arap, Fars ve Türk edebiyatındaki gelişimi incelenmiştir. Eserin detaylı tanıtımı yapılarak eserin yazıldığı dönemin dil ve imla özellikleriyle muhteva özelliklerine değinilmiştir. Metin kurulumunda iki nüshası bulunan eserin önce istinsah edilen nüshası esas alınmakla birlikte iki nüshadaki farklar olay örgüsüne göre ayrıca belirtilerek eserin 1000 beyitlik tam metnine ulaşılmıştır.

This study is the analysis and ediction critique of eser Yahyâ bin Bahşî's Maktel-i Hüseyn eser which is the second known example of Maktel-i Hüseyn after Şâdî Meddâh's Kitâb-ı Maktel-i Hüseyn in Turkish literature. The study was conducted on two copies of the work in question in the manuscript libraries. Yahyâ bin Bahşî, who had limited and controversial information about his life, was visited in the madrasah where he served as a sheikh and as a professor. In this way, the information given about the author in the biography books was enriched with the information obtained as a result of the visit and more comprehensive results were reached. In this study, the process of formation of Karbalâ event and Maktel-i Hüseyn genre is discussed and its development in Arabic, Persian and Turkish literature is examined. The language and spelling features and the content features of the period in which the work was written are explained with a detailed introduction of the work. In the text set-up, the first copy of the work, which has two copies, is taken as a basis, but the differences in the two copies are indicated separately according to the plot and the full text of the work is reached to 1000 couplets.