“ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM

Abstract

Türk siyasal hayatının 1960’lı yıllara damgasını vuran en önemligelişmelerden bir tanesi ülkenin kurucu ideolojisinin temsilcisi olan CHP’deyaşanan değişim ve dönüşüm sürecidir. 27 Mayıs askeri müdahalesininardından gelişen süreçte sol siyasetin artan etkisi CHP’nin de bu dönüşümedahil olmasını beraberinde getirmiştir. CHP açısından 27 Mayıs sonrasıdönem yeni bir sürecin başlangıcına da işaret etmektedir. Siyasal olarak solbir söyleme sahip bu dönemdeki değişimin adı “Ortanın Solu” olaraktanımlanmıştır. “Ortanın Solu”, CHP’nin Avrupa merkezli bir sosyaldemokrasi düşüncesi ile daha yakın ilişki kurmasını sağlamıştır. Sosyaldemokrasi söyleminin geleneksel sola karşı eleştirel tutumu CHP’yi de etkisialtına almıştır. “Ortanın solu” düşüncesi, “radikal” olarak tarif edilen vedaha çok SSCB eksenli bir sosyalizm siyasetine alternatif olmayı amaçlamıştır.Avrupa solu içindeki Stalinizm eleştirilerinin Türkiye’deki yansıması olarakgörebileceğimiz “Ortanın Solu” düşüncesi benzer bir biçimde Türkiye tarihinede eleştirel bir perspektiften bakmıştır. Tek parti dönemi ve Kemalizm de bueleştirilerin merkezinde yer almaktadır. Kemalizm’in sosyalist sol içindetartışılmaya başlandığı bu dönemde CHP de bu tartışmalara dahil olmuştur.Asya Tipi Üretim Tarzı (ATÜT) tartışmaları aracılığı ile merkeziyetçilik vebürokrasi üzerine pek çok eleştiri getirilmiştir. Kurtuluş Savaşı ve tek partidönemi de bu eleştiri sürecine dahil edilmiştir.

One of the most important developments that marked the Turkish political life in the 1960s was the process of change and transformation in the RPP, the representative of the constitutive ideology of the country. The growing influence of left-wing politics in the process after the coup d’etat of 27th May has also drawn the RPP into this transformation. From the perspective of the RPP, the post-May 27th period also marked the beginning of a new process. The change in this period, which was characterised by a left-wing discourse in political terms, was called "Left of the Center". The idea of "Left of the Center" enabled the RPP to easily get in touch with the idea of European type social democracy. The critical approach towards the traditional left embraced by the discourse of social democracy also influenced the RPP. The idea of "Left of the Center" aimed to be an alternative to an understanding of socialism based on the experience of USSR. The idea of “Left of the Center” , which can be seen as a reflection of criticism towards Stalinism within the European left, had a very similar critical perspective on Turkish history. The single-party period and Kemalism were located at the center of these criticisms as well. In this period in which Kemalism has become a subject of discussion among socialist left-wing circles, the RPP also involved into these debates. In these dabates, centralism and bureaucracy drew many critics via discussions on Asiatic Mode of Production (AMP). The Independence War and the singleparty period were also included in this criticism.