El-Mürşidü’l-Vecîz ve En-Neşr Bağlamında Ebû Şâme İle İbnü’l-Cezerî’nin Kur’ân Tilâvetine Bakışı

Abstract

Makalede Ebû Şâme’nin el-Mürşidü’l-vecîz ilâ ?ulûm tete?alleku bi’l-Kitâbi’l?Azîz ve İbnü’l-Cezerî’nin en-Neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr isimli eserleri bağlamında kendilerininKur’ân tilâveti hususundaki görüşleri ele alınmıştır. Kur’ân tilâvetiyle alakalı zikri geçenmüelliflerin ve eserlerinin seçilmelerinin nedeni her iki müellifin ve adı geçen eserlerininkırâat ilminde önemli şöhrete sahip olmalarıdır.Konuyla ilgili öncelikli olarak bahsi geçen müellifler ile telifleri hakkında kısacabilgi verildikten sonra; müelliflerin konuyla alakalı görüşlerine geçilmiştir. Bu görüşleredeğinilirken her bir müellifin görüşleri ayrı ayrı ele alınmış; ayrıca mümkün olduğuncaadı geçen eserlerin dışına çıkılmamaya çalışılmıştır. Bunun yanı sıra bu eserlerde konuylailgili dağınık bir biçimde verilen bilgiler, başlıklandırılmak suretiyle sistematize edilerekaktarılmıştır.Makalenin amacı, Kur’ân kırâatinin önde gelen isimlerinden Ebû Şâme ile İbnü’lCezerî’nin Kur’ân tilâvetine dair farklı bakış açılarını ortaya çıkarmaktır. İncelemeler sonucunda Ebû Şâme’nin Kur’ân tilâveti hususunda lafızlara takılıp Kur’ân’ın manasınıgözetmeyen kimselere karşı tepkisel bir bakış açısına sahip olduğu kanaatine varılmıştır.Ayrıca Ebû Şâme’nin lafız-mana dengesi; kârîlerin Kur’ân’ın saygınlığına halelgetirmemesi ile Kur’ân’ın şarkıcılar ve ruhbanların okuduğu gibi değil de Allah korkusunuhissedecek şekilde okunması hususlarına da vurgu yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. İbnü’lCezerî’nin ise Kur’ân’ın manasının gözetilmesi gerekliliği düşüncesinde olmakla beraber;lafızlarının üzerinde de ziyadesiyle durduğu neticesine varılmıştır. İbnü’l-Cezerî’nin tilâvetesnasında Kur’ân lafızlarıyla ilgili değindiği en önemli konular, Kur’ân okuma usûlleri ileKur’ân’ın okunmasında tecvîdin gerekliliğidir.

In this article, the views of Abu Shame on the recitation of Qur’an in the context of his work al-Murshidu’l-wachiz and Ibn al- Jazeri’s an-Nashr were discussed. The reason why the writers and their works related to the recitation of the Qur’an are chosen is the fact that both the authors and the works of them have an important reputation in the literature. First of all, brief information was given about the authors and their works. Then, the opinions of the authors related to the subject are given. While referring to these views, opinions of each author were discussed separately. As far as possible, the mentioned works have not been excluded. In addition, the information given in this works in a disorganized way was systematized by titles. The aim of the article is to reveal the different perspectives of Abu Shame and Ibn al-Jazeri, who are one of the leading names of the recitation, on the recitation of Qur’an. As a result of the evaluations, it was concluded that Abu Shame had a reactionary view towards the people who did not observe the meaning of the Qur’an by being stuck in the words of the Qur’an. Furthermore, it was concluded that Abu Shame emphasized issues such as phrase-meaning balance, reader’s respectness to Qur’an’s dignity and reading the Qur’an in a way that feeling sense of God’s fear, not similar to recitation of singers or clergy. On the other hand, it is found that although Ibn al-Jazeri thinks that the meaning of the Qur’an should be considered, he also emphasized on words of Qur’an. The most important issues that Ibn al-Jazeri mentioned about the phrases of Qur’an during the recitation are methods of recitation of the Qur’an and the necessity of the tajwid in the reading of the Qur’an.