Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Adalet Vekillerinden Ahmet Rifat (Çalıka) Bey ve Faaliyetleri

Abstract

Yakın tarihimizde önemli roller oynamış fakat sonrasında unutulup neredeyse kimsenin hatırlamadığı bazı simalar vardır. Ahmet Rifat (Çalıka) Bey de bunlardan biridir. 1914’te daha yirmi yedi yaşındayken Kayseri Belediye Reisi olmuş ve 1919 tarihine kadar bu makamda kalmıştır. Ayrıca, Kayseri Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyetini kurmuştur. Sivas Kongresi’nin ardından son Osmanlı Mebusân Meclisi’ne Kayseri mebusu olarak seçilmiş, ardından 23 Nisan 1920’de açılan Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Kayseri’nin mebuslarından biri olmuştur. Kurtuluş Savaşını yöneten Meclis’te, İkinci Grupta bulunmasına rağmen otuz beş yaşında Adalet Bakanı olarak seçilmiş ve Meclis fesih kararı alıncaya kadar da bu görevde kalmıştır. 1924-1925 yıllarında tekrar Kayseri Belediye Reisliği yapan Ahmet Rifat Bey, bu tarihten itibaren siyasi hayatını noktalamıştır. Daha sonrasında özel sektöre atılmış burada da başarılı olmuştur. Böylesine parlak bir kariyere sahip olmasına rağmen unutulmuşluğa terk edilen Ahmet Rifat Bey, büyük oğlu Hurşit Çalıka’nın 1992’de yayımladığı Kurtuluş Savaşında Adalet Bakanı Ahmet Rifat Çalıka’nın Anıları adlı eser ile biraz olsun gündeme gelebilmiştir. Bu çalışma ile Türkiye’nin kuruluş sürecinde önemli roller üstlenmiş bir şahsiyetin faaliyetleri ortaya konulmaya çalışılacaktır.

There have been figures in our recent history who played crucial roles but were forgotten and almost no one remembers. Ahmet Rifat (Çalıka) Bey is one of those figures. He became Mayor of Kayseri in 1914 when he was only twenty-seven and served until 1919. He also led the foundation of Kayseri Committee of Defense of National Rights (Kayseri Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti). He was elected for the last Ottoman Parliament after the Sivas Congress. Then he was elected for the Grand National Assembly as one of the Kayseri deputies in 23 April 1920. While he was in the Second Group of the First Assembly which led the War of Independence he was elected as the Minister of Justice when he was 35. He acted as Minister until the Assembly abolished itself. Ahmet Rifat Bey ended his political career after he served as the Mayor of Kayseri during 1924-1925. Afterwards, he worked successfully in private sector. Ahmet Rifat Bey who was left to forgottenness despite his successful career, came to light a bit after his eldest son, Hurşit Çalıka, published his father’s biography “Memoirs of Ahmet Rifat Çalıka: Minister of Justice During the War of Independence” in 1992. In this study, we will present the deeds of a character who played important roles during the foundation of Turkey.