SOSYAL MEDYADA DEZENFORMASYON VE HABER DOĞRULAMA PLATFORMLARININ PRATİKLERİ

Abstract

Yeni iletişim teknolojilerinin 21. yüzyılla birlikte toplumsal hayat ve iletişim ortamı üzerinde dönüştürücü etkileriolmuştur. İnternet ve sosyal medyanın gündelik hayatlara git gide daha fazla entegre olmasıyla birlikte iletişim vehabercilik anlayışlarında da değişimler yaşanmıştır. İnternet’in sağladığı, bilgiye kolay ulaşım, haberlerin hızlışekilde dolaşımı ve insanları ağlar üzerinde buluşturma gibi faydalarla birlikte; özellikle sosyal medya üzerindendolaşıma giren “sahte haberlerin” kamuoyunun objektif/doğru haberler aracılığıyla oluşması idealini olumsuzşekilde etkilemektedir. Dijital ortamda faaliyet gösteren haber doğrulama platformları bu sahte haberlerlemücadelede önemli rol oynamaya başlamıştır. Bu çerçevede çalışmada, Türkiye ve dünyadan iki haber doğrulamaplatformu "Teyit.org” ve "Snopes.com" örnek vaka olarak seçilmiştir. Öncelikle bu platformların özellikleriortaya koyulmuş, kullandıkları haber doğrulama yöntemleri incelenmiş ve içerik analiziyle bu platformların haberdoğrulama süreçlerinde hangi konulara öncelik verdikleri belirlenmiştir. Ayrıca araştırmada, haber doğrulamaamacıyla kurulan sivil toplum girişimlerinin sınırlılıkları tartışmaya açılmış ve bunların tek başına yeterliolmayacağı, bireylerin bilinçlenmesi ve dijital medya okuryazarlığı seviyelerinin arttırılmasının da aynı derecedeönemli olduğunun altı çizilmiştir.

The new communication technologies have had a transformative impact on the society and communication environment in the 21st century. With the integration of the Internet and social media into everyday life, the practices of communication and journalism have also changed. Although the Internet brought easy access to information, rapid circulation of news and the network structure which brings people together easily; circulation of fake news via social media networks emerged as a problem which endangers the democratic public opinion formation process. Fact-checking platforms, which operate in digital media, have started to play an important role concerning the fight against this fake news issue. In this framework, the two fact-checking websites, “Teyit.org" ve "Snopes.com" have been chosen as case studies. First of all, the features of these platforms have been put forward, the fact-checking methods they use have been examined and via content analysis, which issues they prioritize in fact-checking processes has been revealed. In addition to that, the limitations of fact-checking services were discussed in the study. Also, it has been underlined that individual awareness against fake news and raising digital media literacy levels are equally important in addressing this issue.