FARSÇA EDEBİYATIN TÜRK MİMARLARI

Abstract

Ulusçuluk, ulus devlet, ulusal dil gibi kavramların henüz hiçbir şekilde insanların zihninde bir karşılık bulmadığı ve iktidarların meşruiyetini ilahî doktrinlerden aldığı Orta Çağ dünyasında, medeniyet daireleri doğrudan doğruya dinler etrafında teşekkül etmiştir. İktidarın meşruiyet kaynağının din olduğu ve medeniyet dairelerinin dinler etrafında teşekkül ettiği bir çağda, tabii olarak insanların kimlik ve aidiyetleri de din ve kutsallıkla irtibatlıydı. Dolayısıyla Orta Çağ'da bir bölgenin yönetimini elinde tutan iktidar sahiplerinin, o bölgenin halkı ile aynı kavimden olmaması veya o bölge halkının dilini konuşmaması gibi durumlar normal ve yaygın bir durumdur. Bu sebeple Türk toplulukların İslam'ı kabul ettikten sonra kurdukları devletlerde yazışma ve edebiyat dili olarak anadilleri dışında bir dili kullanmaları, o dönem için yadırganacak bir durum değildir. Türkler, İslam medeniyet dairesine girdikten sonra bu medeniyetin Türkçeden önce mevki kazanmış dillerinde (Arapça ve Farsça)üstün sanat eserleri meydana getirmişlerdir. Bu durum bilhassa Farsça için söz konusudur. Türkler, hükmettikleri coğrafya ve ilişki kurdukları topluluklar vasıtasıyla İslam medeniyet dairesinin önemli dillerinden birisi olan Farsçayı idare ve edebiyat dili olarak kullanıp, henüz o dönemde gelişmekte olan bu dile gelişme yolunda önemli katkılar sağlamışlardır. İranî toplulukların yaşadığı coğrafyanın idaresinin 10. asırdan 20. asra kadar Türk hanedanlarının macerasında Türklerin rolünün anlaşılması bakımından kayda değerdir. elinde bulunması, Farsça edebiyatın gelişme

In the Medieval World, where notions like nationalism, nation state, and nation language had by no means no reflection on people's mind and governments found their legitimacy in the divine doctrines, civilization circles have been formed directly around religions. In an age when religion is the source of legitimacy of power and civilization which formed around the religion, of course, people’s identity and belonging was relevance with religion and the holinesses. Therefore, in the Middle Ages owners who have controlled the ruling an area wasn’t from the same tribal or not speaking the same language which the people of area have. This was normal and common. For this reason, after accepting Islam, states which founded by the Turkish communities used another language than their mother tongue, as the language of writing and literature, was not a strange situation for the period. After Turks get involve the circle of Islamic civilization, they brought high works of art from not the Turkish but the former languages(Arabic and Persian). This is particularly the case for Persian. Turks used Persian which one of the important language of Islamic civilization as the language of administration and literature on their ruled area. This developed the emerging language. The Turkish dynasties ruled the Iranian communities for 10 century from 10th to 20th. This is important to understand the role of turkd on development of Persian literature