Başarısızlıkla Sonuçlanan Bir Girişim: Tayyare Ve Motor Türk Anonim Şirketi (Tomtaş)

Abstract

Türkiye havacılık alanına dahakuruluş yıllarında ilgi göstermeye başlamıştır. Bu konuda da devletin kurucusuMustafa Kemal’in yakın ilgisi etkili olmuştur. Mustafa Kemal’in “İstikbalgöklerdedir. Göklerini koruyamayan uluslar, yarınlarından asla emin olamazlar”veciz sözünde bu durum özetlenmiştir. Havacılık alanına erken ilgi ile birliktebu konuda ileri gitmiş ülkeler ve konuyla ilgili kurumlar incelenmiştir. Bubağlamda İngiltere, Fransa ve Almanya’ya uzmanlardan oluşan kurullargönderilmiştir. Sonuçta Almanya’nın Dessau şehrinde kurulu Junkers Uçak Şirketi(Junkers Flugzeugewerke AG) bu iş için uygun görülmüştür. Bu firma ile TürkHükümeti arasında görüşmeler başlamış ve sürdürülen görüşmeler sonundaTürkiye’de ortak bir uçak ve uçak motoru fabrikası kurulmasıkararlaştırılmıştır. Yer olarak da Kayseri belirlenmiş, kısa sürede fabrikainşaatı başlamış ve 1926’da hizmete açılmıştır. Ancak daha kuruluş aşamasındaJunkers firması ile finansman konuları üzerinde tartışmalar yaşandığı gibiJunkers firması mali sıkıntılar yaşamaya başlamıştır. Junkers’in malisıkıntılarına Alman Dışişleri Bakanlığı da alışılmayan bir şekilde maddi desteksağlamaya çalışmışsa da sonuçta malî sorunlar çözümlenememiş ve iki yıllıkfaaliyetinden sonra TOMTAŞ iflas etmek durumunda kalmıştır. Böylece Türkiye’ninbüyük umutlar bağladığı havacılık alanındaki ilk girişimi başarısızlıklasonuçlanmıştır.