Hipermarketlerde Gıda Temas Yüzeylerinin Mikrobiyolojik Özellikleri ve Satış Personelinin El Hijyeni Düzeyi

Abstract

Gıda temas yüzeyleri ve gıda işletmelerinde çalışan personel, gıdaların en önemli kontaminasyon kaynakların-dan birisidir. Yüzeylerin ve personel ellerinin kirlilik düzeyi arttıkça kontaminasyon riski de artar. Bu çalışma perakende sektöründe yer alan hipermarketlerde gıda temas yüzeylerinin ve gıda reyonlarında çalışan personelin el hijyeni düzey-lerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada Türkiye’nin değişik şehirlerindeki hipermarketlerin üretim, hazırla-ma, satış alanlarının (unlu mamuller, et, süt, su ürünleri, meyve-sebze, tüketime hazır gıda bölümleri) gıda temas yü-zeylerinden toplam 279 örnek ve bu reyonlarda çalışan personelin ellerinden toplam 251 örnek alındı. El örneklerinde Escherichia coli ve Staphylococcus aureus, gıda temas yüzeylerinden alınan örneklerde ise toplam aerobik mezofilik bakteri (TAMB) ve koliform bakterilerin sayıları araştırıldı. Örneklerin alınmasında svap çubuklarından, alan belirlenme-sinde ise 10cm2’lik örnek kalıplardan yararlanıldı. 251 adet el örneğinin 14’ünde (%5.5) E. coli, 2’sinde (%0.8) S. au-reus izole edildi. E. coli sayısı 1-130 kob/10cm2 aralığında bulunurken S. aureus pozitif iki örnekte etken sayısı 2 ve 5kob/10cm2 olarak belirlendi. Gıda temas yüzeylerinden alınan örneklerin 132’sinde (%47) 1-6400 kob/10cm2 aralığın-da TAMB tespit edilirken, 40 örnekte (%14.3) 1-6500 kob/10cm2 arasında koliform grubu bakteri tespit edildi. Sonuçlar hipermarketlerin gıda hazırlama ve satış bölümlerinde gıda hijyeni, iyi üretim uygulamaları ve HACCP sisteminin takip edilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Food contact surfaces and personnel are the most important source of food contamination. Contamination risk of food contact surfaces and personnel increase in parallel with the level of pollution. The objective of this study was to determine the hygiene level of food contact surfaces and personnel hand hygiene level in food production area of hypermarkets. In this study, a total of 279 surface samples and 251 hand samples were taken from the food preparing, salary, production area (bakery, dairy, meat, aquatic food, fruit-vegetable products, ready-to-eat meal) of hypermarkets in different cities of Turkey. Hand samples were evaluated for Escherichia coli and Staphylococcus aureus. The surface samples were analyzed for total aerobic mesophilic bacteria (TAMB) and coliform bacteria. Surface swab technique was used for sampling and sterile templates were used to sample each 10cm2 surface area. E. coli was detected in 14 (5.5%) hand samples. Positive results for E. coli were between 1 to 130cfu/10cm2 . Two samples (0.8%) were positive for S. aureus. Positive samples were determined as 2 and 5 cfu/10cm2 ranges. In food contact surfaces, TAMB were detected in 132 (47%) samples between 1-6400 cfu/10cm2 . Total coliform bacteria were positive for 40 samples (14.3%) between 1-6500 cfu/10cm2 . Microbial evaluation of food contact surfaces and staff is one of the most important subjects for food hygiene, GMP and HACCP systems in food preparing and sales department of hypermarkets.