Kıraat Eğitiminde Ali b. Süleyman el-Mansûrî Öncesi Mısır Tarikinin Arka Planı: Biyografik Bir İnceleme*

Abstract

Makalede Ali b. Süleyman el-Mansûrî ile kendisinin (ö. 1134/1721) icâzetnâmesinde ismi geçen Mısır tariki kurrâlarına değinilmiştir. Bahsi geçen kişilerin biyografileri ele alınırken diğer ilimlere dair nitelikleri de zikredilmekle beraber daha ziyade kıraat ilmine yönelik vasıfları belirtilmiştir.Makalenin yazılmasındaki amaç el-Mansûrî’nin icâzetnâmesinde ismi geçen kıraat âlimlerinin hayatları doğrultusunda, Osmanlı kıraat eğitiminde iki ana ekolden biri olup da bugüne dek varlığını sürdüren Mısır tarikinin Osmanlı öncesindeki (İbnü’l-Cezerî’ye kadar) sürecine ışık tutmaktır. Bu meyanda makalede adı geçen kıraat âlimlerinin kıraat eğitim süreçleri, istifade ettikleri kitaplar ile teliflerine değinilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda eğitim şekilleri, müfredatları vs. değişik yönleriyle eğitim ve öğretimiyle ilgili Mısır tarikinin Osmanlı’dan önceki dönemine ışık tutulmaya çalışılmıştır.Makalede kıraat ilmi açısından önemli şahısların bir kısmının biyografilerinin değişik yönleriyle Türkçe yazın dünyasında ilk defa ortaya konulmasıyla tez ve makale konusu vs. açısından daha sonraki akademik çalışmalar için kapı aralanmıştır. Dolayısıyla bu makale kendi alanındaki birçok araştırma için temel kaynakların yanında yardımcı kaynak olarak istifade edilebilecek bir çalışmadır.

The article deals with the “qurrahs” (Quran reciters) of Egypt tradition who were mentioned in the “icazah” (declaration of autonomy) of Ali b. Suleiman al-Mansûrî. While giving the biographies of the mentioned Qurrah’s, their qualifications in other disciplines are also adverted but focused mainly on their skills in the field of Qiraah (the science of Quranic recitation). The goal of the article is offering an insight under the light of life stories of aforementioned scholars into the educational process of Egypt tradition in pre-Ottoman times, one of the Ottomans two mainstreams Qiraah education which both are still surviving up to the present. In the meanwhile, the educational periods of qurrahs (reciters) discussed in this study, the books they utilized, the works and writings made by them are also pointed out in the article. It is aimed to shed light on Egypt Tariq (Qur’anic Recital Tradition) in pre-Ottoman period in accordance with the collected data concerning patterns of education, curriculums and various aspects of its education and training. The article is unique in terms of Qiraah researches, for some biographies mentioned therein created for the first time in Turkish academic circles. These biographies are valuable because they are illuminating the lives, studies and scholar status of some personalities known as authorities in Qiraah field which was unknown before. This unique feature will increase the popularity of the article. Keywords: al-Mansûrî, Ottoman, Qiraah, Egypt Tariq, Qurra.