Franchising Kavramının Dönüşümü: Sosyal Franchising

Abstract

Amaç: Franchising; son yılların popüler iş yapma yöntemlerindendir. Günümüzde franchising’i bildiğimiz “ticari” halinden farklı olarak “sosyal” franchising uygulamalarıyla da görmek mümkündür. Bu çalışmada; ticari franchising ve sosyal franchising kavramlarını ve bu kavramlar arasındaki farkları teorik çerçevede ele almak amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmada literatür taraması yapılmış, ticari ve sosyal franchising kavramları detaylı şekilde incelenmiş ve kavramlar karşılaştırılmıştır. Bulgular: Daha çok ticari haliyle bildiğimiz franchising; günümüz dünyasının sosyal ihtiyaçlarına cevap olacak şekilde dönüşerek literatürde sosyal franchising kavramıyla karşımıza çıkmaktadır. Sosyal ve ticari franchising temelde birbirlerine benzese de aralarında farklılıklar bulunmaktadır. Sosyal franchising'te ticari kaygılar sosyal misyon ve hedeflerle dengede tutulurken, ticari franchising'te ticari kaygılar ön plandadır. Sosyal franchising'in yapısında ticari franchising’in yapısından farklı olarak franchisee için finansman sağlayan üçüncü taraf yani donör (bağışçı) bulunmaktadır. “Sosyal” ve “franchising” kelimeleri başlangıçta her ne kadar çelişkili ya da zıt iki kavram gibi düşünülse de aslında sosyal franchising yolu ile bir sosyal girişimcinin sağladığı fayda en az ticari franchising kadardır ve hatta daha fazladır.

Purpose: Franchising is a popular way of doing business in recent years. Today, it is possible to see franchising through "social" franchising applications, unlike the "commercial" we know. The purpose of this study is to develop a theoretical framework for commercial franchising and social franchising concepts and the differences between these concepts. Method: In this study, literature review method was used; commercial and social franchising concepts were examined in detail and comparisons were made between these concepts. Results: Social and commercial franchising are basically similar, but there are differences between them. In commercial franchising, commercial concerns are at the forefront while in social franchising, commercial concerns are balanced by social missions and targets. In the context of social franchising, there is a third party, donor, that provides funding for the franchisee, unlike the structure of commercial franchising. Although the words "social" and "franchising" are initially thought of as two contradictory or opposite concepts, the benefit of a social entrepreneur through social franchising is at least as much as the level of commercial franchising and even more.